Bewoners voor Lokale en Algemene Democratie (BLAD)
DE WEG NAAR EEN VERLICHTE DEMOCRATIE
De Participerende Bewoner als Belanghebbende
De gemeenteraad heeft zich gebogen over nieuwe bestuursmodellen waarin getracht wordt om meer zeggenschap te creëren voor bewoners, wordt zeer gewaardeerd. Een dergelijke verschuiving in de bestuurlijke atlas van onze stad heeft veel vraagtekens opgeroepen en het debat vanuit verschillende hoeken aangewakkerd en aangescherpt. Aan het licht is gekomen dat in de politieke wereld vaak een ambivalente houding ten opzichte van participatieve besluitvorming bestaat als het om bewoners gaat. Men onderkent de voordelen en de maatschappelijke noodzaak ervan enerzijds, maar komt anderzijds niet van de ‘koudwatervrees’ af voor machtverdeling. Ondanks een flinke politieke duik in de ‘participatiewateren van de Maasstad’ en de prijzenswaardige voorstellen zijn, juist vanuit die dualiteit bedachte bestuursmodellen niet bewonerparticiperend gericht maar politiek overheersend. De participatie is niet ver genoeg ingebed en gewaarborgd in de blauwdruk van het huidige model waardoor voor bewoners niet veel zal veranderen als er geen substantiële maatregelen worden genomen. De huidige modellen zijn vooralsnog partij ideologie gericht.
Gewenst wordt dat de gemeente een interactief beleid gaat voeren waarbij ruimte zal wordt gecreëerd om bewoners van de ingedeelde gebieden te laten participeren in het beleid. Dus niet consulterend maar daadwerkelijk het beleid meebepalend. Dat houdt in dat de overheid in het beginstadium bewoners tijdig informeert, betrekt bij de inventarisatie, voorbereidingen, bepalingen, uitvoering en evaluatie van beleid. Dit in co-productie, samenwerking en/of wisselwerking. De participatieve democratie is meer dan deelname aan maatschappelijke debatten. Er is gebrek aan duidelijke doelstellingen en een toekomstgerichte samenhangende aanpak die nieuwe structuren en werkwijze mogelijk moeten maken.
Het is mooi dat door de politiek en bestuurders de burgers informeren, consulteren, advies vragen en coproduceren als het hun uitkomt maar dat is niet voldoende. De nieuwe methoden van communicatie zoals de burgertops, e-democratie, dialoog en sociale media, kunnen daarbij van nut zijn als de wil er is om zo veel mogelijk bewoners te bereiken. De kern is dat participerende bewoners meewillen beslissen waarbij het ambtelijk apparaat een adviserende rol vervult en de politiek de resultaten overneemt na toetsing aan gezamenlijk vooraf gestelde randvoorwaarden. In de huidige maatschappij zijn bewoners niet alleen ervaringsdeskundigen op verschillende niveaus, divers en internationaal geschoolde en mondige mensen die meer invloed willen uitoefenen op hun woonomgeving en de samenleving. Zij voelen zich echter politiek gezien niet optimaal vertegenwoordigd. Het zijn merendeels werkende mensen die in grote mate bijdrage aan de economie van de stad en de leefbaarheid ervan. Wegens de moeilijke toegankelijkheid zien de bewoners het belang om de zwakkeren en minder bedeelden in het participatieproces op te nemen en zoveel mogelijk bij het proces te betrekken.
Het Oude en het Nieuwe Instrumentarium
De “oude” bewonersorganisaties zoals de verenigingen, commissies en community’s hebben langzaam plaatsgemaakt voor nieuwe organisatievormen en individuele inbreng. Veel van deze organisaties zijn momenteel bezig om zich te hervinden. Voor bestuurders is het ook een opgave. Hoe zorg je dat bewoners meegaan in de gemeentelijke ambities en plannen waarin ook een bijdrage van hen gevraagd wordt. Een terugtrekkende overheid vraagt om een andere houding en inzet van alle betrokkenen. Hoe je bouwt aan een gezamenlijke verantwoordelijkheid zijn momenteel de uitdagingen van bewoners en de politiek.
Zie een voorbeeld van eenvoudige stappen die genomen kunnen worden in het geval van actieve Community’s, opbouwen van cohesie en initiatieven.
https://blog.part-up.com/blogs/participerende-burgers-en-overheid-over-naar-actie
Via diverse instrumenten van de participatieve democratie (hoorzittingen, conferenties, burgerpanels, focusgroepen, scenarioplanning, consensusconferentie, referenda, keuze enquêtes, enz.) kan een toekomstig Rotterdams bestuurlijk model een nieuw tijdperk inluiden. Er moet wel voor gezorgd worden dat het nieuwe gereedschap en de nieuwe speeltjes van de democratie niet een overmaat aan aandacht krijgen terwijl de focus op invloed, inhoud en impact verloren gaat. Dit is niet te realiseren als de voor- en nadelen, die er zeker zullen zijn, een reden vooraf vormen om bij de dualistische sfeer te blijven staan. In het huidige model is hiervan duidelijk sprake.
Bewoners zijn zich van de argumenten, zowel pro- als contra, bewust en willen juist daarom betrokken zijn bij de ontwikkeling en invulling van een nog te bepalen nieuw bestuursmodel. Zij geloven dat de stedelijke levenskwaliteit aanzienlijk zal toenemen als bewoners in de eerste fase worden betrokken bij het proces. Door gezamenlijk beslissingen te nemen is een breed engagement mogelijk. De overheid en de gemeente dienen een facilitair, budgettair, richtinggevend en structureel opbouwende partner te zijn. De open samenwerking tussen politiek en bewoners zien wij niet als een belemmerende maar als een stuwende kracht.
Focusgroep BLAD ( Burgers voor Lokale en Algemene Democratie) brengt onder de aandacht hoe groot het belang van bijstelling, fijne afstelling en vernieuwing is van een langdurig werkend systeem. Meedoen aan lokale democratie is niet vanzelfsprekend en is geen instant product. Door te investeren in de competenties van de gebiedsleden en door de versterking van de gebiedscommissies ten opzichte van de ambtelijke organisatie, hoopt de gemeenteraad nieuw elan te scheppen voor de gebiedscommissies. Loting onder de bewoners wordt gezien als een van de oplossingen voor het falende bestuursmodel.
Het voorstel van Groen Links en D66 om 16 – en 17 jarigen toe te staan hun stem uit te brengen in de verkiezingen voor de gebiedscommissies is door de meerderheid van de gemeenteraad aangenomen. Zij zullen zowel passief als actief hun stem mee laten horen door zichzelf ook verkiesbaar te stellen. Dat de gebiedscommissies zich à priori uitstekend zouden lenen voor een verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd en dat jongeren die een uitgesproken mening over hun woonomgeving zouden hebben ook evenwichtig kunnen beslissen over die van anderen moet nog blijken.
Focusgroep BLAD (Burgers voor Lokale en Algemene Democratie) pleit voor experimenten die er toe zullen leiden dat al op jongere leeftijd op school, het bewustzijn en meedoen aan de democratische processen niet alleen onderwezen zal worden in alle scholen in theorie maar ook in de praktijklessen en binnen een stageperiode. Daarmee wordt een krachtig signaal afgegeven dat de democratie alleen kan gedijen bij een sterk civiele samenleving die voor democratie en solidariteit staat.
Beweegredenen
Via het dagelijks nieuws wordt ervaren dat in een aantal Europese landen de ruimte voor de civiele samenleving onder druk is komen te staan wat voor de private partijen die zich voor de samenleving inzetten de mogelijkheden beperkt met als resultaat een negatieve impact op de democratie. In een democratie kunnen bewoners van het centrum niet genegeerd worden. Bewoners als moeilijk en lastig bestempelen terwijl niet objectief naar hun woonomgeving gekeken wordt getuigt van onvermogen. Het kan nooit de bedoeling zijn dat, als het bestuurlijk lastig wordt om deze groep als belanghebbende te beschouwen, naar de andere kant te kijken.
De beweegredenen van bewoners en politiek om rechtstreeks mee te doen aan de democratie zijn verschillend van aard. De meeste bewoners zijn niet alleen bij hun woonomgeving betrokken vanuit eigen belang maar ook omdat ze een mening hebben over wat goed is voor de stad, de huidige en toekomstige bewoners, de flora en fauna en de planeet in algemene zin. Evenmin vindt het merendeel van politici niet dat zij er alleen voor zijn om met technocratische oplossingen het beleid te bepalen maar het gaat hun ook om moraal. Democratie blijkt niet gemakkelijk te zijn als je er breed naar wil kijken maar biedt des te meer als de ruimte wordt geboden voor diversiteit en maatwerk. De moreel incompetente bewoner bestaat niet en het is juist in deze context dat de verschillen in opvattingen de democratie levend houden, ook op lokaal niveau. Onze democratie kent vele voorbeelden van schijndemocratie. Roffanum vindt dat schijndemocratie de democratie ondermijnt en bestreden moet worden. Als er geen tegenstemmen zijn is er ook geen democratie.
De opgave
Tegen de strijd om de betrokkenheid van bewoners, dat wil zeggen de kiezers is de burgerparticipatie ingezet rondom bewoners terwijl de werkelijke opgave lag in het voeren van een democratisch gesprek tussen de bewoners en daarna met de politiek. De huidige overheid die op afstand het participatieproces wil oplossen kan daar niet in slagen zonder dat overeengekomen wordt wat de belangrijkste individuele en collectieve belangen zijn. Zich concentreren op het speelveld en de regels van het spel is van ondergeschikt belang ten opzichte van de onderlinge dialoog van alle belanghebbenden die eerst plaats moet vinden.
Ondanks het slecht functioneren van de gebiedscommissies hebben de onderzoekers in het rapport ‘Een Kwestie van Kiezen’ geadviseerd door te gaan met dit bestuursmodel. Naar de mening van bewoners is noch door de gebiedscommissie zelf, noch door de gemeenteraad gevraagd. Wilde de politiek niet rechtstreeks van bewoners weten waarom gebiedscommissies zo´n laag cijfer hadden gekregen? Roffanum vond het nodig om daarop een antwoord te krijgen en er op inspelen door voor de gemeenteraad in te spreken. Tegelijkertijd heeft BLAD ook ingesproken.
Het volledige onderzoeksrapport is te lezen via de link:
https://www.drift.eur.nl/wp-content/uploads/2016/12/Een-kwestie-van-kiezen-EBMR_def_digitaal.pdf
Via de website van “Vers Beton” onder de titel “Participerende burger ontbreekt in onderzoek gebiedscommissie” van schaduwwethouder Anke Griffioen ( Economie en Bestuurlijke Vernieuwing) kunt u inhoudelijke informatie lezen en via de gemeentelijke website RIS de insprekers horen.
https://versbeton.nl/2017/01/participerende-burger-ontbreekt-in-onderzoek-gebiedscommissies/
Over de initiatieven die jongeren naar de stembus moeten krijgen, de ontnuchterende realiteit van de verkiezingen, over het stemgedrag van de beste stuurlui en meer interessante informatie is via dezelfde site te lezen.
De noodzaak te her ondervinden hoe met elkaar gepraat moet worden om duurzame participatie modellen en structuren te ontwikkelen en te doen implementeren op meerdere niveaus dringt zich op. Locale democratie is meer dan gemeentelijke politiek.
De verkiezingen van de gebiedscommissies vinden plaats op 21 maart 2018 a.s., gelijktijdig met de verkiezingen voor de gemeenteraad. Een geïnformeerde en doelbewuste kiezer telt voor twee. Wilt u meer weten of heeft u vragen kunt u die stellen via Roffanum e-mail: info@roffanum.nl
Het participerend vermogen van bewoners wordt op de proef gesteld. Participatie eist een lange adem en grote inzet van alle partijen. Er zijn betrouwbare instrumenten nodig al gebeuren er zeer interessante en inspirerende zaken die de moeite waard zijn om mee te experimenteren. Focusgroep BLAD ( Burgers voor Lokale en Algemene Democratie) is van plan om een aantal experimenten op te zetten die de democratie kunnen stimuleren.
De experimenten kunnen plaats vinden in verschillende vormen en niveaus: Hierbij een paar voorbeelden:
– Bewoners onderling onder het paraplu van Roffanum
– Vertegenwoordigers van bewonersorganisaties met de gebiedscommissie
– Wisselende Focusgroepen met de gebiedscommissie
– Bewonersvertegenwoordigers en detailhandel vertegenwoordigers
– Bewoners met het ambtelijk apparaat
– Bewoners met de gemeenteraad (commissie)
– Evaluatie dat door focusgroep BLAD wordt verricht
– Ondersteuning door de gebiedsdirecteur.
De zoektocht naar een werkende, helpende, menselijke en inspirerende democratie deelt focusblad BLAD (Burgers voor Lokale en Algemene Democratie) graag met u. Bevindt u zich midden in een participatie proces of wordt u er binnenkort bij betrokken, heeft u ideeën en wilt u zelf een experiment doen neem gerust contact op met BLAD.
Hoe meer mensen mee doen hoe meer invloed zal het gevolg zijn. Mocht u interesse hebben in het ontwikkelen van de plaatselijke democratie en mee wil doen met de experimenten in Rotterdam Centrum stuur een e-mail naar info@roffanum.nl
